İstanbul Planlama Ajansı’nın yeni raporu, şehirdeki alışveriş merkezlerinin kent yaşamı ve kamusal alanlar üzerindeki etkilerine ışık tutuyor. “Kamusal Alanın Dönüşümü: Alışveriş Merkezlerinin Kentsel Etkileri Üzerine Değerlendirme” adlı çalışma, bu mekanların İstanbul’daki sosyal ve fiziksel çevreye olan etkisini detaylı bir şekilde analiz ediyor.
Araştırma, özellikle deprem riski altındaki bölgelerde, alışveriş merkezlerinin kapladığı geniş alanların alternatif barınma alanları olarak kullanılabileceğini ortaya koyuyor. Türkiye genelindeki alışveriş merkezi sayısının 445’e ulaştığı, İstanbul’da ise bu sayının 133 olduğu belirtilen raporda, şehrin yeşil alan eksikliğinin giderilmesinin kentsel yaşam kalitesini artıracağına dikkat çekiliyor.
42 BİN KİŞİ DEPREM SONRASI AVM’LERDE BARINABİLİR
İstanbul’da yapılan bir araştırmaya göre, şehirdeki 95 adet alışveriş merkezi (AVM), toplamda 20 bin metrekareyi aşan genişlikleriyle dikkat çekiyor. Bu AVM’lerin geniş alanları, olası bir deprem felaketinin ardından 42 bin 200’den fazla kişiye geçici barınak sağlayabilecek kapasitede. Araştırma raporunda, bu mekanların acil durum toplanma alanları olarak yeniden planlanması gerektiği vurgulanarak, deprem sonrası ihtiyaç duyulacak toplu barınma alanlarına dönüştürülmesinin önemi üzerinde duruldu.
DEPREM TOPLANMA ALANLARI İMARA AÇILDI
İnşaat Mühendisleri Odası’nın yayınladığı rapora göre, 1999 ile 2003 yılları arasında deprem toplanma alanları olarak ayrılan fakat sonrasında yapılaşmaya açılan bölgelerde şimdi modern yapılar yükseliyor. Bu alanlardan bazıları; şimdilerde Torun Center olarak bilinen ve eskiden Ali Sami Yen Stadı’nın bulunduğu yer, Zincirlikuyu’da Zorlu Alışveriş Merkezi’ne ev sahipliği yapan eski Karayolları Genel Müdürlüğü arazisi, Acıbadem’de Akasya Alışveriş Merkezi’nin kurulduğu eski Otosan Fabrikası alanı ve Bakırköy’de Marmara Forum ile İstanbul Forum Alışveriş Merkezleri’nin bulunduğu arazilerdir.
ALIŞVERİŞ MERKEZİNE DÖNÜŞTÜRÜLEN ALANLAR
İstanbul’da, bir zamanlar kamusal alan olarak hizmet veren ve deprem toplanma alanları olarak belirlenen çeşitli bölgeler, son yıllarda alışveriş merkezlerine dönüştürülerek özelleştirilmiş durumda. 1993 yılında Akmerkez’in açılmasıyla başlayan bu süreç, Cumhuriyet Parkı’nın bir bölümünün ticari bir komplekse çevrilmesiyle yeşil alanların azalmasına yol açtı.
2005 yılında Cevahir Alışveriş Merkezi, eski bir tramvay deposunun yerine inşa edildi. Kanyon AVM ise 2006 yılında, daha önce İETT garajı olarak kullanılan bir alanda yükseldi. 2008’de City’s Nişantaşı, eski bir itfaiye istasyonunun bulunduğu yerde kuruldu.
Zorlu Center, 2013 yılında, daha önceden Karayolları Genel Müdürlüğü’ne ait ve deprem toplanma alanı olarak ayrılmış geniş bir arazide inşa edildi. Astoria AVM ve Akasya AVM, sırasıyla 2014 yılında, eski bir askerlik şubesi ve bir otomobil fabrikasının arazileri üzerinde açıldı.
Her iki alan da daha önce deprem toplanma alanı olarak belirlenmişti. Son olarak, Torun Center, 2017 yılında, eski Ali Sami Yen Stadyumu’nun yerine inşa edilerek, 1999 depremi sonrası toplanma alanı olarak belirlenen bir bölgeyi ticari bir mekana dönüştürdü.
